“Şu anda Rusya, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmesi için büyük ve olumlu beklentiler mevcut”. Bu sözleri kendisi Rusya’da ünlü iş kadını olan, Rusya, Türkiye ve Azerbaycan Ticari İlişkiler Danışmanı Saadet Garayeva Rusya, Türkiye ve Azerbaycan arası ekonomi ilişkiler ve kaçırılmaması gereken fırsatlardan bahsederken söyledi.
Saadet Garayeva’nın sözlerine göre, yakın günlerde Sankt-Peterburg 25. Uluslararası Ekonomik Forum’ u başlayacak: “Bu forum, geçen yıl olduğu gibi, küresel değişimden sonraki ilk büyük etkinlik olacak. 2021’deki forumun COVID-19 pandemisi yüzünden bir takım önemli kararlar alınsa da, bunlar arka planda kaldı”.
Forum’un yeterince küresel sorunu tespit etmek veya çözmek için düzenlenen bir etkinlik olduğunu belirten Saadet Garayeva küresel kelimesinin altını çizerek, yapılacak forumdakı beklenen anlaşmalarla ilgili konuştu:
“Bu anlaşma iki ya da üç şirket arasında bir anlaşma değil, herhangi bir sorunu çözmeyi amaçlayan daha büyük bir programın parçası. 2022 Sankt- Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu, “Yeni Dünya – Yeni Fırsatlar” sloganı altında gerçekleştirilecek ve istisnasız tüm katılımcılar için anahtar kelime, fırsatlar ve ardından bunların gerçekleştirilmesi olacaktır. Foruma sadece Rusya’dan 500 şirketin yanı sıra 90’dan fazla ülkeden temsilcinin katılması bekleniyor”, dedi Saadet Garayeva.
Saadat Garayeva, Rusya’ya uygulanan ekonomik yaptırımları da şöyle yorumladı: “Artık Rusya, prensipte tam bir ekonomik abluka yürütmek için yeterli güce ve güce sahip. Evet, birçok marka Rusya pazarından ayrıldı, ancak hiçbir grup için mal sıkıntısı yok. Son olarak, ithal ikame sistemi Rusya Federasyonu’nda uzun süredir uygulanmaktadır ve meyvelerini vermektedir. Evet, Batılı şirketler de çeşitli şekillerde geri dönmeye başladılar ve kayıplarının çok büyük olduğu ortaya çıktı, bu da Rusya’nın dünya topluluğuna entegrasyonunun bir göstergesidir. Öte yandan Rusya, Avrupa ülkeleri üzerinde güçlü bir baskı aracı olan petrol ve gaza sahiptir. AB ülkeleri zaten sorunlar yaşıyor. Rus enerji taşıyıcılarının payı, kayıpları bir kerede yerine koyamayacak kadar büyük. Bu çabalar öncelikle önde gelen ülkeleri, İngiltere, Fransa ve Almanya’yı hedefliyor. Ancak, bu tür sorunlardan kaçamazlar. Ukrayna’dan gelen mültecilerin sağlanmasıyla ilgili olarak bir dizi AB ülkesinde yaşanan ekonomik kayıpları unutmamalıyız. Bu iki nedenden dolayı memnuniyetsizlik artmaya başladı ve bizler bunu görüyoruz…
Diger taraftan, Rusya ve AB şu anda ekonomik tolerans konusunda bir pozisyon için savaşıyor. Ayrıca iki faktörü daha unutmayalım: a) Maymun çiçeği salgını tehdidi. b) Uzmanların giderek daha fazla bahsettiği küresel gıda krizi. COVID-19 ile mücadele deneyimi (2021 yılında Sankt- Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda alınan kararlar dahil) kısa sürede aşılabilirse, ikinci sorunun 2022 forumunda tartışılacağını düşünüyorum.
Şu anda Rusya, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmesi için geniş umutlar olduğunu söyleye biliriz. Ve bu fırsatların gerçekleştirilmesi gerekiyor, çünkü bunun için ön koşullar var, örneğin, yakın zamanda imzalanan “Azerbaycan Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki Müttefik Etkileşim Bildirgesi”, ulusal para biriminde yerleşimlere izin veriyor. Ayrıca, ülkelerimiz arasında karşılıklı yarar sağlayan önemli ilişkiler bulunmaktadır.
Örneğin tarım, enerji, turizm ve diğer alanlarda işbirliği var ve güçlenmeye devam edecekdir, diye düşünüyorum. Önümüzdeki forumda bu bakış açıları hakkında konuşmak özellikle önemli olacağını tahmin ediyorum.
Forumda tartışılacağı ön görülen konulardan biri Rusya Demiryollarının kilit rol oynayacağı Rusya-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye demiryolu projelerinin detaylı uygulamasıdır. Diger taraftan bugün Rus havayolları, farklı ülkelere uluslararası uçuşlara devam etmek için bir ortak arıyor. Ayrıca filonun bir kısmının üçüncü bir kişiye devredilmesi ve uçuş hakkının geçici de olsa başka ülkelerin havayollarına devredilmesi konusu tartışılıyor. Bugün aynı zamanda altını çizmek gerekir ki, Rusya da deniz ulaşımında sıkıntı yaşıyor ve itiraf etmek gerekir ki, tüm lojistik sorunlar, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini amaçlayan ortak çalışmayı gerektirir.
Yani hedeflenen tek konu o ki, gıda krizine geri dönememeliyiz. Çünkü sevkiyatların çoğu deniz yoluyla yapılıyor ve Rusya’nın rekor sayıda ürün alması bekleniyor. Yabancı ortakların büyük bir gıda ürünleri ithalatçısı olarak Rusya’yı kaybetmekle ilgileneceğine inanmıyorum. Bu da o demek ki, lojistik sorunları nedeniyle online satış için büyük bir satış pazarı açığı olacak. Ve burada hem Türkiye hem de Azerbaycan boşlukları doldurabilir bir konuma gelebilir ve bu mantıkla her iki kardeş ülke Güneydoğu Asya ülkelerinin yerini alabilir.
Yani, birçok Avrupa markasının Rusya pazarından çıkması nedeniyle Türk ve Azeri hafif sanayi işletmelerinin bu pazar alanında hem fiyat hem de kalite açısından hakim olmaları zor olmayacaktır. Hem tükenmiş ürünler hem de bunun için hammaddeler açısından büyük inşaat malzemeleri pazarını da gözden kaçırmamalıyız. Rusya’nın birçok ortak fırsatına sahip olduğu tıp alanını da unutmamalıyız.
Düşünüyorum ki, bu gibi konular çok önemli ve bunların uygulanması çok sayıda ortak eylem gerektiriyor, ülkelerimizin yetenekleri ve özlemleri tüm bunların mümkün olduğunu düşünmemize izin veriyor”.
Cengiz Ehtibaroğlu
